از کاربافی تا خوس دوزی : گشتی در پوشاک اقوام ایران زمین

گشتی در لباس محلی ایران زمین

تمدن بزرگ ایران، جهانی از طرح و رنگ است. دنیایی فراموش نشدنی از شکوه تمدنی کاریزماتیک و تاثیرگذار که از هزاران سال پیش تا کنون، عظمتی باور نکردنی را از شهر سوخته زابلی ها تا پاسارگاد شیرازی ها به ارمغان آورده و ما ایرانیان، امروز به نمایندگی از جامعه جهانی، میراث دار این میراث گران سنگ و بزرگ هستیم. میراث داری، همیشه کار سخت، ژرف و شگرفی بوده است. یکی از جلوه های تمدن بزرگ ایران زمین را در روند پر فراز و نشیب سبک زندگی اقوام پر افتخار ایران از لرها تا بلوچ ها در جای جای ایران بزرگ میتوان مشاهده کرد که جذابیت های فراوانی را در اختیار عاشقان ایران به خصوص محققان مطالعات ایران و خاورمیانه قرار داده است.

لباس محلی ایرانی، جهانی رنگارنگ از ظرافتها، زیبایی ها، آیین ها و باورهای ملت بزرگ ایران در یکی از استراتژیک ترین نقاط جهان بوده و هزاران کتاب و مقاله و سخنرانی درباره رازها و رمزهای این شگفتی یادگار از عصر کهن به دوران جدید ارائه شده است. برای ما ایرانی ها به عنوان میراث دار این فرهنگ شگرف، فهم ظرافت ها و قابلیت های لباس محلی ایرانی اهمیت فراوان دارد و به همین خاطر، دانشجویان رشته های کارشناسی و کارشناسی ارشد طراحی لباس، طراحی پارچه و همچنین رشته الگوسازی طراحی پارچه و لباس و حتی طراحی اکسسوری، موظف هستند که کورس هایی در زمینه تاریخ لباس محلی ایران را مطالعه کنند.

مطلب مرتبط :

زیبا ترین لباس های محلی و سنتی زنان در هر شهر ایران

لباس های محلی زنان در اقوام و کشور های مختلف جهان

(بهنوش بختیاری، هنرپیشه سینما، تئاتر و تلویزیون ایران، یکی از فعالان معرفی لباس محلی ایرانی است که در تصویر بالا ، لباس فاخر بانوان ایل قشقایی که را که نمادی از هویت پوشاک ایرانی است را معرفی می کند. ارتش بهنوشی ها را با ۶ میلیون فالور اینجا دنبال کنید)

الگوها و رهیافت هایی که میتوان از لباس محلی ایران زمین در طول تاریخ چند هزار ساله بدست آورد، ما را با جشنواره ای از ایده ها و زیبایی ها و ظرافت ها و جذابیت های هیجان انگیز آشنا می کند که در طراحی مد و لباس حتی در عصر حاضر میتواند مورد استفاده قرار بگیرد. نقوش ایرانی و اسلیمی که در پوشاک و آثار صنایع دستی تاریخی به جا مانده از صدها و هزاران سال پیش مشاهده می شود، مصداقی از تمدن بزرگ ایران بوه و بهره گیری از این نمادها در طراحی مد و لباس فاخر ایرانی همواره توصیه سران نظام و همچنین مورد توجه طراحان حرفه ای مد و لباس ایرانی است.

لباس اقوام ایرانی و اهمیت به این سبک پوشش در سبک زندگی مدرن، در تاجیکستان که یکی از دیدنی ترین مقصدهای نوروز گردی در جهان است، مورد استقبال و نظر زنان و مردان تاجیکی قرار دارد.

سرویس مد گردی لوکس تهران قصد دارد تا برای آشنایی بهتر و بیشتر دانشجویان و علاقمندان به حوزه مد و لباس، سلسله مطالبی در زمینه معرفی لباس محلی ایرانی و شیوه های سنتی تولید لباس را به صورت مصور ارائه کند. در گفتار امروز، از کاربافی میبدی ها تا چاقدر فارسی ها در جنوب کشور، مطالب جالبی را معرفی میکنیم.

با پوشاک گردی ایران همراه ما باشید.

چرا با لباس محلی ایرانی آشنا شویم؟

مد و لباس و پوشاک، امروزه فقط ابزاری برای پوشش اندام نیست. تنها ابزاری برای حفظ کردن ما از گرما و سرما نیست. تنها عاملی برای فروش کالا و خدمات و تبلیغات نیست. با مد و لباس و پوشاک، میتوان مفاهیم فرهنگی و نظری و تاریخی را فهمید و انتقال داد. میتوان بخشی از فرهنگ ها و آیین ها و باورها و ظرفیت های طراحی و خلاقیت و نوآوری در تولید و بافت و عرضه را در سیر تحولات تاریخی در بخشی از نقاط جهان شاهد بود.

امروزه، مد و لباس، معانی فراتری از آنچه در هزاره دوم در ذهن بشر بود، ارائه میکند که نمونه ای از ان را در طوفان مانکن های محجبه انیسه حسبیان(طراح مد اندونزیایی) که استیج فشن ویک نیویورک را در فوریه ۲۰۱۷ میلادی به صحنه اعتراض به سیاست های نژاد پرستانه رییس جمهور آمریکا تبدیل کرد، مشاهده میکنیم.

اکنون، پوشش  اسلامی (HIJAB) یکی از جنبه های فعال در عرصه مد و لباس جهانی است و بسیاری از برندهای معروف دنیای فشن از دولچه و گابانا تا اچ اند ام و دبنهامز، استایل ها و طرح های رنگارنگ جذابی را برای بانوان مسلمان تولید کرده اند که با استقبال بانوان غیر مسلمان نیز قرار گرفته است. در دنیای امروز لباس، مفهوم  مد اسلامی (ISLAMIC FASHION) و اقتصاد مد اسلامی، از فشن ویک های مالزی و اندونزی تا نیویورک، فرصت های کارآفرینی بسیاری را ایجاد کرده است که جای تامل دارد.

همواره لباس محلی ایرانی با پوشش  همراه بوده و در طول تاریخ میتوان مصداق هایی برای تایید این ادعا ارائه کرد. لباس محلی ایرانی در طول تاریخ تمدن چند هزار ساله ایران، رسانه ای دیدنی برای تماشای گوشه ای از تاریخ ایران است. نمادها، نقوش ها، طرح ها و نوع رنگ بندی و انتخاب بافت پارچه ها،‌همه و همه، ظرفیت های فوق العاده اقوام ایرانی را در عرصه طراحی و تولید پوشاک جلوه گر میکند که نکات بسیاری در خود دارد. با مطالعه لباس محلی ایرانی:

• با سبک زندگی ایرانیان آشنا می شویم.
• با نقوش و نمادهایی که در لباس محلی ایرانی به کار رفته است آشنا می شویم
• طرز فکر و نوع نگرش اقوام را با نوع و استایل و فیگور طراح پارچه و لباس در خواهیم یافت.
• با آیین ها و مراسم مذهبی و ملی و محلی اقوام ایرانی آشنا می شویم
• با ایده های جذاب طراحی لباس و پارچه و اکسسوری آشنا می شویم.
• اصول و مبانی دوخت های متنوع ایرانی را در اداور گوناگون یاد خواهیم گرفت.
• با دنیای رنگارنگ پته دوزی، سرمه دوزی، سکه دوزی، ترمه دوزی در طراحی پارچه و لباس اقوام ایرانی آشنا می شویم.
• با گران ترین و سنگین ترین لباس اقوام ایرانی آشنا می شویم.
• برای حفظ این میراث بزرگ ایرانی فاخر در عرصه پوشاک تلاش میکنیم.
• فرصت های کارآفرینی در عرصه طراحی پوشاک و لباس فرا روی فعالان کسب و کار مد ایرانی ایجاد می شود.

کاربافی : هنر اصیل میبدی ها

در مطالعات لباس محلی ایرانی، مبحثی به نام کاربافی وجود دارد که یادآور هنر میبدی ها  در دیار قنات، قنوت و قناعت  است. این هنر اصیل که امروزه بخشی از سبک زندگی گوشه ای از اقوام ایرانی و جلوه ای از صنایع دستی ایران را در معرض نمایش عمومی و بین المللی قرار می دهد، به عنوان کهن ترین سنت پارچه بافی میبد شناخته می شود. میبد، شهری در استان یزد (سرزمین “ ترین های ایران” ) و یکی از دیدنی ترین نقاط گردشگری کشور در مرکز ایران به شمار می رود. مسجد جامع میبد، همچون مسجد جامع اصفهان، یکی از مساجد دیدنی ایران است که در کنار نارین قلعه، دژ مستحکم یزدی ها، مقصد گردشگری معروف خطه باقلوا و پشمک و بادگیرها است.

(تصویر استاد رضایی ، معروف ترین کارباف یزدی ها)

اگر در هفته های آینده به میبد یزد رفتید، حتما با زیلو های متنوع  و رنگارنگی آشنا می شوید که بر تارک این شهر دیدنی آوایزان شده است. ثبت شهرستان میبد به عنوان شهر جهانی زیلو در سال ۱۳۹۶ انجام شد. در این استان، کاربافی به عنوان مصداقی از صنعت نساجی یزدی ها، شهرت خاص و عام دارد. کاربافی به عنوان چهاردهمین اثر ناملموسی یزدی ها، ثبت ملی شده است.

(تصویری که در بالا مشاهده میکنید، پارچه ابریشمی بافته شده در اواخر هزاره اول میلادی است که در بخارا ترکمنستان بافته شده است)

در واقع مهارت میبدی ها در هنر بافندگی، سابقه طولانی دارد. مخصوصا که ایران در مسیر جاده ابریشم، کهن ترین جاده تجاری جهان قرار داشته و به همین خاطر، مقوله طراحی پارچه و لباس و بافندگی، هموره مقوله مهمی در ایران به شمار می آمد. تاریخ پارچه بافی و به قول مد در ایران، به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد. آثار کشف شده در حصار دامغان، باستان شناسان را به چنین درکی رهنمون کرده است.

دوره هخامنشی و ساسانیان را باید از دوران موثر در عرصه پارچه بافی ایران دانست که بافت پارچه های پشمی نرم و همچنین استفاده از ابریشم چینی در تولید پارچه لباس، مورد توجه قرار گرفت. نقوشی که از گل های پارچه ها روی تصاویر طاق بستان کرمانشاهی ها و ظروف نقره ساسانی  درج شده ، نشان گر توجه ایرانیان به مقوله پارچه بافی از هزاران سال پیش بوده است.

بنابراین جای تعجب نیست که میبدی  ها در شهر یزد که به دیار صنعت و فکر و خلاقیت در برابر گرمای سوزان کویر شهرت دارند، ظرافت هایی در عرصه پوشاک نداشته باشند. از روزگار قدیم، تولید فرش و زیلو و پتو، بر روی دستگاهی به نام دار انجام می شد که امروزه هم در فرشبافی سنتی در نقاط مختلف کشور رایج دارد.

(به کاربافی، کارششوک هم گفته می شود)

در واقع میبدی ها به هر دستگاه داری، کار میگفتند و کلمه کار بافی ها به عنوان بافتن روی دار است. در پارچه بافی میبدی ها، روش بافت و همچنین جنس پارچه ها متفاوت است. گاهی از کرباس برای پارچه بافی استفاده می کنند و گاهی از شعر (پشم و مو). در واقع دستبافت ها با کاربرد گوناگونی تولید می شوند که زیلو (کف پوش ها) و البسه (پوشش های اندام) از آن جمله است.

(در تصویر بالا، دستگاه کاربافی میبدی ها را مشاهده می کنید که برای بافت کف پوش های رنگارنگ استفاده می شود. معمولا این دارها روی چاله ای به ارتفاع ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر قرار میگیرد تا کارباف گران، پارچه کارباف را بر روی دار بدوزند.)

این دستبافت سنتی یزدی ها امروزه به عنوان پارچه پوشاکی برای ساخت انواع چادر زنانه و چادر شب و حتی روتختی و بقچه و دستمال و کیسه نیز استفاده می شود و بخشی از اقتصاد صنایع دستی استان یزد را به تصویر می کشد.

یکی از وجوه متمایز کننده کاربافی میبد با کاربافی در سایر نقاط ایران مثل هرمزگان، ماندگاری و بقای این عرصه است که میبد را با دیگر شهرهای ایران در این حوزه متفاوت کرده است. اگر گشتی به خانه های قدیمی میبد یزد بزنید که در زمستان مقصد گردشری خوبی برای علاقمندان است، با این صنایع دستی پانصد ساله آشنا می شوید.

(اگر قصد سفر به شهر دیدنی میبد یزد را داشتید، از کارباف ها در محله های دهستان، مهرگرد و یخدان دیدن کنید که به ویژه برای دانشجویان رشته کارشناسی طراحی پارچه و لباس، یافته های خوبی به ارمغان خواهد آورد)

نکته مهم در پارچه بافی میبدی ها این است که چرخ های پنبه ریسی و همچنین ماسوره پر کنی به عنوان ابزار کار کارباف ها مشاهده می شود و هر کارباف از این ابزار تکمیلی برای پارچه بافی استفاده می کند. دستگاه های نخ ریسی سنتی در واقع شکل و ساختار و هندسه ای مانند تصویر زیر دارند.

نگاهی به پارچه های کاربافی

(پنه، تنها الیافی است که در  تولید پارچه های کاربافی مورد استفاده قرار می گیرد و بعضا پارچه های کاربافی با نخ پشمی هم دیده می شود. اما عموما پارچه های کاربافی با پنبه و روی دار قالی چوبی تولید می شود که علت استفاده از پنبه نیز تولید فراوان آن در صنعت کشاورزی شهرستان میبد است)

پارچه هایی که از کاربافی تولید می شود، ساده و طرح دار است و با توجه به نوع کاربرد، در طرح ها و رنگ های مختلف تولید می شود. بسیاری از پارچه های کاربافی را در شهرستان میبد یزد، به صورت چهارخانه های درشت رنگی مشاهده می کنیم که بعضا به دلیل فرآیند پود گذاری، طرح  راه راه دارد. این پارچه ها کاربافی، در سایز های گوناگونی تولید می شود که با توجه به کاربرد آنها متفاوت است.

(تصویری از پارچه های کاربافی تولید صنعتگران شهرستان میبد یزد که در تولید آنها از طرح ها و رنگ های مختلف استفاده می شود و میراث صنعت پارچه بافی ایران محسوب می شود)

(امروز کاربافی میبدها با روش های صنعتی هم آمیخته شده است)

برخی از پارچه های کاربافی میبدی ها، حاشیه  دار است و نوار پهن رنگی در چهار طرف پارچه مشاهده می شود. هر یک از پارچه های کاربافی میبد، بنا به کاربردی که دارند، اسم مخصوص به خود را دارد. خانم شکن یکی از این نامهای جالب است که تلفیقی از رنگ مشکی و قرمز در تولید آن استفاده می شود.

از یزد به سیستان و بلوچستان می رویم. دیاری که با شهر سوخته، بهشت باستان شناسی جهان نام دارد و هنوز رازهای سر به مهر بسیاری از فرهنگ و تاریخ و تمدن پرشکوه ایران در خود دارد.

سیستان : مقصد پوشاک گردی جنوب ایران

اگر قصد دارید تا در حوزه مطالعات پوشاک ایران فعالیت کنید، سفر به دیار سیستان و بلوچستان را به شما توصیه میکنیم که همچون سفر به گلستان (نگارستان ایران)، جلوه ای دیدنی از زیبایی های سرزمین چهار فصل ایران است. سیستان، مقصد گردشگری جذاب و همیشه دیدنی ایران  است که در عصر گردشگری به کیش و تبریز و قشم و اصفهان و گرجستان و آنتالیا، از مقاصد گردشگری و طبیعت گردی ناشناخته ایران محسوب می شود. سیستان، یکی از نقاط تاثیرگذار در لباس محلی ایران است و از جمله معدود اقوام ایرانی هستند که هنوز در عصر هزاره سوم، به پوشاک سنتی خود بها داده و از ان بهره می گیرند.

پایبندی سیستانی ها به پوشاک محلی خود، در قامت شیر زنان این خطه خودنمایی می کند که جشنواره ای از طرح ها و رنگ های شاد انرژی مثبت است. لباس های فاخز زنان بلوچ، جلوه هایی از سوزن دوزی و منجوق دوزی و سرمه دوزی است که توسط دستان هنرمند زنان این بخش از کشور، طراحی و تولید می شود.

هویت سیستانی ها را میتوان در لباس محلی مردان و زنان أن مشاهده کرد. به واسطه متریال گرانی که در طراحی و تولید پارچه و بافت این لباس ها بعضا به کار می رود، لباس سنتی بلوچ ها را گران ترین لباس محلی ایرانی می نامند.

همانطور که در گفتار معرفی دروس رشته کارشناسی طراحی پارچه و لباس گفتیم، لباس زنان بلوچ، همچون دیگر اقوام ایرانی، برگرفته از طرح های اصیل ایرانی و بعضا اسلامی است. طرح هایی که بعضا با ابریشم سبز و قرمز در هم آمیخته و نقوش و نمادهای ایران کهن را که بنر هویت آن ها را تشکیل می دهد، جلوه گر میکند.

اگر خواستید لباس فاخر زنان بلوچ را مشاهده کنید، در اعیاد مهم از نوروز تا فطر و قربان به دیار سیستانی ها بروید.

(در تصویر بالا، پارچه رنگارنگ چهار خانه به کار رفته در لباس سنتی زنان بلوچ را مشاهده می کنید که ظرافت های سوزن دوزی بلوچ را با الها از نقش و نگارهای اصیل ایرانی تداعی می کند)

(تصویری از لباس سنتی دیار سیستان و بلوچستان که ظریف کاری های آن و تنوع رنگ و طرح بندی جذابش، با استقبال پوشاک سنتی پوش های داخل و خارج از کشور مواجه شده است)

یکی از نکات برجسته در لباس های فاخر ایرانی قوم بلوچ، تنوع رنگ در طراحی و تولید پارچه و لباس است که حضور رنگ های شاد و مکمل در پارچه ها مشاهده می شود. حس زیباشناسی و هنری مردمان این خطه در طراحی لباس محلی خود به چشم می خورد. معمولا این لباس های محلی با اکسسوری های جذاب طلایی و نقره ای هم مزین می شود که جلوه بصری شگفت انگیزی را در برابر دیدگان گردشگران داخلی و خارجی می آفریند. پولک، کید، سربند و سینه ریز از جمله اکسسوری های مورد علاقه زنان بلوچ است.

از سیستان و بلوچستان به دیار زیبا و پر آب کهکیلویه و بویر احمد، پایتخت طبیعت ایران و دیار آریو برزن می رویم تا با جلوه هایی دیگر از مد و لباس اقوام ایرانی آشنا شویم.

لباس محلی گردی در دیار آریو برزن

در پوشاک مردمان سختکوش و غیرتمند کهکیلویه و بویر احمد، کلاه و شلوار، بخش اصلی مد و لباس آن ها را از گذشته تا امروز تشکیل می دهد. کلاه نمدی کوچکی که مردان کهکیلویه بر سر می گذاشتند تیارس نامیده می شد که هر ایل، کلاه خاص خود را داشت که هویت آن را نشان می داد و از جنس موی بز و گوسفند تولید می شود. شلوار عشایر قدیم این خطه نیز خیلی گشاد بوده و لبه پایین آن تنگ بود. روی شلوار هم همچون کمربند، شال می بستند که این رویه همچنان ادامه دارد.

معمولا لباس های سنتی این خطه را در رقص های محلی گروه های هنری کهکیلویه و بویر احمد شاهد هستیم. نوع مرغوب شال معمولا از کرپ و ساتن است و البته نوع پیچیدن آن هم مهارت میخواهد تا استایل خوبی را در فرم لباس از خود نشان دهد.

جلیقه ، بخش جدایی ناپذیر از پوشاک کهکیلویه ای ها را تشکیل می دهد که نیم تنه نیز گفته می شود. جلیقه را روی پیراهن  و گاهی قبا نیز می پوشیدند. ارخالق یا قبا از جمله دیگر پوشاک محلی این دیار است که مانند پیراهن تا سر زانو بوده و رنگ ارخالق عشایرها رنگارنگ و از جنس پارچه های براق است.

لباس زنان بویر احمدی نیز از جمله لباس هایی است که سوزن دوزی های بسیار داشته و طرح ها و نقش های رنگارنگی بر روی آن مشاهده می شود. آستین های بلند داشته و تزینات زیبایی در فصول سرد سال به خصوص در ایام عروسی، به این لباس ها اضافه می شود. از دیگر پوشش محلی این استان میتوان به جومه که تن پوش رنگارنگ زنان است اشاره کرد که بعضا تا ۳ متر پارچه برای تولید آن مصرف می شود و معمولا تا مچ پا طول دارد.

(لباس ویژه عروس در استان کهکیلویه و بویر احمد)

(لباس بلند، فاخر، گران و سبز رنگ زنان کهکیلویه و بویر احمد که جلوه ای از لباس و پوشش ایرانی و اسلامی ظریف کاری شده است)

(جلوه ای از هویت بویر احمد در لباس سنتی رنگارنگ و ظریف کاری شده زنان این دیار که نمادی از پوشش فاخر ایرانی را نشان می دهد)

(تنوع نقش و طرح های ایرانی و نمادهای اصیل که در طراحی و تولید پارچه و لباس زنان کهکیلویه و بویر احمد استفاده می شود جالب توجه است. رنگ بندی متنوع لباس ها، جلوه ای از الهام از طبیعت دیدنی این خطه از ایران است)

از کهکیلویه و بویر احمد به یکی از مقصدهای گردشگری معروف ایران می رویم: استان فارس.

پوشاک گردی در دیار هخامنشیان

فارس، اگر چه با سعدی و حافظ و تخت جمشید و پاسارگاد و ارگ کریم خان، شهرت جهانی دارد، اما یکی از مقصدهای پوشاک گردی ایران است. لباس عشایر استان فارس نیز همچون سیستانی ها و کهکیلویه ای ها، جلوه از هنرهای اصیل و صنایع دستی ایران زمین و نمادی از هویت ایرانی و اسلامی این خطه از سرزمین چهار فصل ایران است.

(شکوه رنگارنگ لباس خوس دوزی اوز استان فارس)

پوشاک مردان عشایر استان فارس نیز همچون بویر احمدی ها، از کلاه و شال و چقه و گپنک تشکیل شده است. در لباس بانوان عشایر فارس نیز روسری، پاپوش، شلوار (تنبان) و دامن که قر هم نامیده می شود، مشاهده می گردد. در این استان، به خصوص در مناطق جنوبی استان فارس، لباس زنانه که از خوس بافی تهیه می شود، ارمغان شهر اوز است.

اگر با خوس آشنایی ندارید باید بگوییم که خوس از الیاف نقره ای تشکیل شده که از آن برای تزیین شلوار و کلاه و پیراهن استفاده می شود و به نوعی اکسسوری مورد استفاده در لباس های سنتی زنان عشایر این استان است. این لباس قسمت های متعددی دارد که از آن جمله میتوان به کره باغی (کلاه خوس دوزی شده)، بل (روسری بزرگ خوس دوزی شده)، دسمال کچه حریر، شیخپ (گلوبند بزرگ طلایی با دانه های درشت) و برگگ (آویزهای طلایی کوچک) را نام برد که بخشی از تزیینات لباس است.

(خوس دوزی)

(پارچه های خوس دوزی شده در استان فارس)

این لباس زیبا، نمادی از شهر اوز و لارستان در استان فرهنگ و تمدن ساز فارس است. در اخرین بخش پوشاک گردی این گفتار از فارس به شمال کشور و استان سرسبز گیلان (بهشت اردیبهشت ایران) می رویم.

لباس محلی گردی در سرزمین سوباتان

وقتی صحبت از گیلان میکنیم، یاد طبیعت سر سبز و آبی دریا  و میراز کوچک خان و تالاب بین المللی زیبا انزلی می افتیم. یاد مردمانی خونگرم و مهمان نواز که یکی از دیدنی ترین نقاط طبیعت گردی ایران را در اختیار دارند. گیلان، نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ ایران داشته است و جلوه ای از ان را میتوان در پوشاک زنان و مردان گیلکی مشاهده کرد. مازندران، دیار طبیعت سرسبز است و الهام های طبیعت زیبا را میتوان در طرح ها و نقش لباس رنگارنگ مردمان این دیار مشاهده کرد.

(دو نمونه از طرح های رنگارنگ و فاخر لباس سنتی زنان استان گیلان که نمادی از هویت پوشاک سنتی ایران است)

به طور کلی، پوشاک در گیلان نیز مانند هر منطقه ای از ایران، معرف باورها، سبک زندگی و نوع کار و معیشت آنان بوده و این موضوع را به طور کامل میتوان در لباس های جذاب بلند فاخر مازنی ها در عروسی ها و مزارع و خیابان گردی شاهد بود. پوشاک در گیلان همچون تاریخ پر افتخار این مرز و بوم، به سه قسمت: غرب و شرق و مرکز تقسیم بندی می شود.

(تصویری از بخش پایین دامن های چین دار با نوارهای رنگارنگ که زنان گیلانی بر تن می کنند)

• لباس سنتی زنان شرق گیلان را قاسم آباد می گویند.
• لباس سنتی زنان در مرکز گیلان را رسوخی می نامند.
• لباس سنتی زنان در غرب گیلان را تالشی می گویند.

در بررسی لباس سنتی زنان گیلان، شلیته و دامن های پرچین بیش از همه خودنمایی می کند. دامن هایی که با منجوق دوزی و سوزی دوزی و ظریف کاری های آن، با جلیقه های پولک دوزی شده، نمادی از لباس فاخر بانوان مناطق شمالی کشور را تداعی می کند. از جمله بخش های اصلی لباس محلی رسمی زنان گیلان میتوان به سربند و دامن و چادر کمر و روسری اشاره کرد که همه رنگ بندی و طرح های متنوع دارد.

(طرح های رنگارنگ لباس قاسم آبادی)

معمولا زنان گیلان از دو سربند استفاده کنند که یکی زیر و یکی رو است. پیراهن یا همان بالا پوش، بخش اصلی لباس بانوان گیلانی را تشکیل می دهد که که شسی و جمه نیز خوانده می شود. یراق دوزی و چرخ دوزی با نوارهای رنگارنگ بر روی آن استفاده می شود. الجاقبا از جمله پوشش های بانوان گیلان است که در مراسم عروسی از آن استفاده می کنند. پوشش دوخته شده ای از مخمل یا پارچه چادر شب بوده که در نواحی کوهستانی بیشتر دیده می شود.

(لباس قاسم آبادی. لباس محلی مردم گیلان)

شلیته از معروف ترین لباس های سنتی زنان گیلان است که به آن گرد تومان هم گفته می شود. چادر کمر یا چادر شب یا چارشو، از جمله پوشش سنتی بانوان گیلان بوده که رنگ زمینه اصلی آن سرخ است. چادر سب را میتوان در صنایع دستی گیلانی ها به وفور یافت و تنوع زیادی دارد و از نخ های رنگی به شکل چهارخانه بافته می شود.

(لباس محلی زنان گیلان که در کارهای کشاورزی نیز از ان استفاده می شود)

ویدیو گردی با لباس محلی ایرانی

لباس محلی ایرانی برای علاقمندان به رشته های هنری، طراحی مد و لباس و همچنین کسانی که مشتاق به مطالعه در تاریخ و سبک زندگی اقوام ایرانیان هستند موضوعات جذاب و جالبی را به ارمغان می آورد. در ویدیوی زیر، میتوانید گوشه های از تاریخ لباس محلی ایرانی را تماشا کنید.

لباس های محلی ایرانیان هنوز هم در نقاط مختلف کشور از بلوچستان تا سیستان و کردستان و لرستان مورد استفاده بانوان پر افتخار دیارهای نامداران ایران قرار می گیرد که همواره با استقبال گردشگران داخلی و خارجی که به مقصدهای گردشگری کمتر شناخته شده ایران سفر می کنند مواجه شده است. بسیاری از کتابهای گردشگری ایران از پوشاک زنان اقوام  ایران روی جلد یا داخل کتاب استفاده می کنند و در این زمینه مستندهای زیادی ساخته شده است .

محمد رضا زارع نژاد، مستند ساز جوان ایرانی چندی پیش با ساخت مستندی به نام لباس اقوام ایرانی، تلاش کرد تا گوشه های از رمز و رازهای لباس اقوام را از بلوچ تا کردستان، به تصویر کشیده و جهانی از طرح و رنگ را که با جلوه های از پته دوزی و ترمه دوزی همراه شده است، بینندگان را با ظرافت ها پوشاک ایرانی آشنا کند. اگر قصد دارید دنیای پوشاک ایرانی را از لنز دوربین این مستند ساز تماشا کنید، ویدیوی ۱۰ دقیقه ای زیر، گوشه هایی از این مستند جذاب و دیدنی را برایتان به تصویر می کشد.

در میان لباس اقوام ایرانی، لباس بانوان قوم پر افتخار لر، جذابیت های زیادی دارد و شما را با جشنواره ای از رنگهای شاد و طرح های مبتنی بر باورها و ظرافت های صنایع دستی و پارچه بافی این بخش دیدنی از دیار آبشارهای شگفت انگیز آشنا می کند.

کسانی که عاشق آذربایجان هستند، یکی از ظرفیت های جالب و همیشه دیدنی این خطه را لباس مردان و زنان آذری دانسته اند که از اردبیل تا تبریز قابل مشاهده است. آذربایجان را دیار اولین های ایران می دانند و برای همین، زنان و مردان خلاق و سخت کوش آذربایجانی در توسعه و خلق فرهنگ فاخر ایرانی و اسلامی نقش زیادی در چند صد سال اخیر داشته اند. برای آشنایی با گوشه ای از مد و لباس آذری ها ویدیوی زیر را در ۵ دقیقه ملاحظه کنید.رقص لزگی، یکی از رقص های دیدنی تبریزی ها است که معمولا با لباس های محلی سنتی مردان انجام می شود.

همواره رقص های محلی، برای مشاهده فرهنگ و سنت ها و باورها و آیین های قومی نقاط مختلف کشور، انتخاب خوبی بوده و هست. مخصوصا رقص محلی تربت جامی ها که همواره در جشنواره های صنایع دستی و گردشگری ایران و خارج از کشور، حضور همیشگی دارد و جلوه از لباس اقوام این خطه از ایران چهار فصل را میتوان به نظاره نشست. ویدیوی زیر، نوع طراحی و استایل لباس تربت جام را معرفی می کند.

پوشاک قوم کرد، همواره در کانون توجه عاشقان مطالعات مد باستانی تاریخی و محلی قرار داشته و ما را با نکات جالبی از دیار اورامان آشنا می کند. ویدیوی زیر، مستندی ۱۵ دقیقه ای است که شما را به گشتی دیدنی در کردستان از منظر لباس کردها می برد.

توصیه های لوکس تهران برای عاشقان مطالعات لباس محلی ایرانی

برگزاری جشنواره لباس اقوام ایرانی به صورت فصلی و سالانه در نقاط مختلف کشور، فرصتی عالی برای آشنایی نسل جوان ایرانی به خصوص دانشجویان و دانش آموختگان طراحی پارچه و طراحی لباس و طراحی اکسسوری برای آشنایی با بخش از تمدن پر افتخار ایران و کسب ایده های الهام بخش ازتاریخ و فرهنگ این کهن دیار هزاران ساله است.

برگزاری جشنواره های تخصصی لباس ایرانی یکی از فعالیت هایی است که نیاز دانشجویان و دانش آموختگان طراحی مد ولباس داخل برای آشنایی با ظرافت های مد و لباس اسلامی اقوام  ایرانی است که امیدواریم همچون تجربه شیراز ۹۴، همچنان در سالهای اینده نیز ادامه داشته باشد

جایگاه پوشاک ایران در سطح جهان نه از نظر کمی و کیفی و نه از جنبه توانمندسازی نماد ها و نقوش و فرهنگ فاخر ایرانی و اسلامی قابل توجه نیست و عزم بیشتر دولت و مجلس و فعالان دانشگاهی و صنعت را برای توسعه این عرصه طلب می کند. آسیب شناسی عدم حضور فعال صنعت پوشاک ایران با توجه به عقبه هزاران ساله پوشاک کاریزماتیک ایران در سطخ منطقه و جهان، مقوله ای است که میتواند در دستور کار دانشجویان طراحی لباس و پارچه قرار بگیرد. مولفه های این آسیب شناسی در ویدیو زیر تشریح شده است.

امیدواریم فعالان صنایع دستی و کسب و کار گردشگری در ایران، با سرمایه گذاری بیشتر بر روی مقوله مد و لباس سنتی ایران، راهکارهایی برای عمومیت بخشی به این جلوه هنر و هویت ایرانی را در دستور کار قرار داده تا در مراسم هنری و رسمی ایران در جشنواره ها و اعیاد و رویدادهای سیاسی و ورزشی و هنری، پوشش بانوان شرکت کننده در این مقولات، الهام گرفته از لباس فاخر سنتی ایرانی-اسلامی باشد تا زمینه عمومی شدن این سبک لباس وارد سبک مدگرایی ایرانیان به خصوص نسل جوان باشد.

اگر شما هم برای توسعه و گسترش کسب و کار تولید پارچه هایی با نقوش ایرانی و لباس فاخر سنتی اقوام ایران توصیه یا نظری دارید از طریق کامنت در اختیار ما قرار دهید.

دنیای مدو لباس ایران و جهان را هر روز در سرویس مد گردی لوکس تهران دنبال کنید.